Tokenizasyon, blok zinciri ve akıllı sözleşmeler kullanılarak dijital varlıkların mülkiyetini temsil eden dijital token'lar oluşturmanın bir sürecidir. Bu token'lar blok zinciri üzerinde çıkarılabilir, alınıp satılabilir ve yönetilebilir. Veriler, işlem sırasında güvenli bir merkezi konumda depolanmalıdır, bu nedenle çevresinde güçlü korumalara ihtiyaç duyarlar. Tokenizasyon, hassas verilerin rastgele ve benzersiz bir değerle temsil edilmesini sağlar. Örneğin, kredi kartı bilgileri veya vatandaşlık numarası gibi önemli bilgiler token'lar aracılığıyla korunur. Token'lar, kritik bilgiler içermez; hassas veriler, rastgele bilgilerle güvenli bir şekilde değiştirilmiştir. Bu sayede, token bilgileri ele geçirilse bile kart bilgilerine ulaşmak mümkün değildir. Bir kredi kartından birden fazla token oluşturulabilir ve bu token'lar birçok sistemde güvenli bir şekilde kullanılabilir. Token'lar, silinebilir ve askıya alınabilir özelliklere sahiptir, bu da kullanımı son derece esnek kılar. Her işlemde tekrar tekrar bilgileri girmek gerekmez; tek tıkla işlemler hızlı ve pratiktir. Kart bilgileri genellikle "vault" adı verilen güvenli sistemlerde saklanır. Tokenizasyon, küresel ekonomide çeşitli devrim potansiyelleri sunarak blok zincirinin en umut verici uygulamalarından biri olarak kabul edilmektedir.
Kredi kartı üzerine biraz konuşacak olursak
-EMV tokenizasyonu tanımıyla başlayalım.
EMV tokenizasyonu, tek bir fiziksel ödeme kartını, tokenlar aracılığıyla bağımsız dijital ödeme araçlarına dönüştürme işlemidir. Özellikle, birçok kanalı ve ödeme senaryosunu destekleyen cüzdanların kullanıldığı bir ortamda EMV tokenizasyonu son derece değerlidir. Aynı kredi kartı, son kullanıcının etkinleştirdiği cihazlara - akıllı telefonlar gibi -OEM-Pays gibi cüzdanlara sahip olabilir. Bunun yanı sıra, EMV tokenizasyonu, mağazada, uygulamada veya çevrimiçi ödemeler için kullanılabilir. Aynı kart, birden fazla ödeme yöntemine sahip olabilir.
Tokenizasyon ile Karıştırılan Bazı Kavramlar
Token, Tokonomi İsim benzerliği ve türemesinden kaynaklı aynı olarak düşünülen kavramlar aslında birbirlerinden farklı şeylerdir.
1. Token: Genellikle bir veri parçasını temsil eden, benzersiz bir kimlik veya sembol kümesidir. Özellikle kripto para birimleri veya dijital varlık yönetimi gibi alanlarda kullanılır.
2. Tokenizasyon: Bir veri setindeki her bir öğeyi benzersiz bir sembolle temsil etme işlemidir. Genellikle veri güvenliği bağlamında kullanılır.
3. Tokonomi: "Token" ve "ekonomi" kelimelerinin birleşiminden oluşur ve genellikle bir ekosistemin içinde tokenlerin kullanımı ve etkileşimi hakkında konuşurken kullanılır.
Tokenizasyonun iki türü vardır: geri döndürülebilir ve geri döndürülemez.
1) Geri döndürülebilir tokenlar, kriptografik ve kriptografik olmayan olmak üzere daha da alt türlere ayrılabilir, ancak bu ayrım yapaydır, çünkü herhangi bir tokenizasyon aslında bir şifreleme biçimidir.
-Kriptografik tokenizasyon, güçlü şifreleme kullanarak tokenlar oluşturur; açık metin veri öğeleri hiçbir yerde saklanmaz
-Kriptografik olmayan tokenizasyon güçlü kriptografik algoritmalar kullanılmadan oluşturulan ve genellikle belirli veri parçalarını temsil eden özel değerlerdir. Bu tokenler, genellikle orijinal veriyi saklamazlar ve belirli bir veri parçasını işaretlemek veya yerine koymak amacıyla kullanılırlar. Ayrıca Modern kriptografik olmayan tokenizasyon, "devletsiz" yaklaşımlara odaklanır ve güvenli bir şekilde bir araya getirilen rastgele oluşturulan meta verileri kullanarak tokenlar oluşturur. Bu tür sistemler birbirinden bağımsız olarak çalışabilir ve temel meta verilerin kopyalanmasından başka senkronizasyon gerektirmediği için temelde sonsuz ölçeklenebilir.
2) Geri döndürülemez tokenlar orijinal değerlerine dönüştürülemez. Gizlilik terimleri açısından buna anonimleştirme denir. Bu tür tokenlar, anonimleştirilmiş veri öğelerinin üçüncü taraf analitiği, alt ortamlarda üretim verileri vb. kullanılmasına izin veren tek yönlü bir işlev aracılığıyla oluşturulur.
Bir Varlık Nasıl Tokenleştirilir?
Varlığın tokenleştirilmesi genellikle dört adımdan oluşur:
1. Varlık kaynağı: Tokenleştirmenin ilk adımı, söz konusu varlığın nasıl tokenleştirileceğini belirlemektir. Bu süreç, varlığın bir menkul kıymet mi yoksa bir emtia mı olarak ele alınacağını ve hangi düzenleyici çerçevelerin geçerli olduğunu bilmeyi gerektirecektir.
2. Dijital varlık çıkarımı ve saklama: Eğer dijital varlığın fiziksel bir karşılığı varsa, bu karşılığın her iki tarafa da tarafsız olan güvenli bir tesise taşınması gerekir. Daha sonra, bir token, bir ağ ve uyumluluk işlevleri seçilir bir araya gelerek varlığın blok zincirinde dijital bir temsilini oluşturur. Dijital varlığa erişim, dağıtıma kadar saklanır.
3. Dağıtım ve ticaret: Yatırımcının dijital varlığı depolamak için bir dijital cüzdan kurması gerekecektir. Varlığa bağlı olarak, varlık için resmi bir borsaya alternatif olarak daha gevşek düzenlenen bir ikincil ticaret mekanı oluşturulabilir.
4. Varlık hizmeti ve veri uzlaşması: Varlık yatırımcıya dağıtıldıktan sonra, sürekli bakım gerektirecektir. Bu, düzenleyici, vergi ve muhasebe raporlamayı, kurumsal eylemlerin duyurularını ve daha fazlasını içermelidir.
Tokenizasyonun Kullanım Alanları
Tokenizasyon, pek çok farklı türde hassas veriyi güvence altına almak için kullanılır, bunlar arasında:
- Ödeme kartı verileri,
- ABD Sosyal Güvenlik numaraları ve diğer ulusal kimlik numaraları,
- Telefon numaraları,
- Pasaport numaraları,
- Sürücü belgesi numaralar
- E-posta adresleri,
- Banka hesap numaraları,
- İsimler, adresler, doğum tarihleri, yer alır.
Peki Tokenizasyonun Potansiyel Faydaları Nelerdir?
Bazı endüstri liderleri, varlık sahiplerinin blok zincirinin, 7/24 işlem ve veri erişimi gibi faydalarını elde etmelerini sağlayarak, tokenleştirmenin finansal hizmetlerin ve sermaye piyasalarının yapısını dönüştürebileceğine inanıyorlar. Blok zinciri ayrıca daha hızlı işlem yerleşimi ve belirli koşullar sağlandığında yalnızca etkinleştirilen gömülü kod aracılığıyla daha yüksek derecede otomasyon sağlar. Ölçekte henüz test edilmemiş olmasına rağmen, tokenleştirmenin potansiyel faydaları şunları içerir:
1. Daha hızlı işlem yerleşimi, 7/24 erişimle desteklenir. Şu anda, çoğu finansal yerleşim işlemi işlemin gerçekleştirilmesinden iki iş günü sonra gerçekleşir teoride bu, her tarafın belgelerini ve fonlarını düzene koymak için zaman ayırmalarını sağlamak içindir. Tokenleştirme ile mümkün olan anlık yerleşimler, yüksek faiz oranları ortamlarında finansal firmalar için önemli tasarruflara dönüşebilir.
2. 7/24 veri erişimi ve varlık programlanabilirliği ile sağlanan işletme maliyet tasarrufu. Bu özellikle hizmet veya ihraç edilme eğiliminde olan varlık sınıfları için kullanışlıdır, çünkü bu tür varlıkların hizmeti veya ihracı genellikle oldukça manuel ve dolayısıyla hata yapmaya yatkındır, örneğin kurumsal tahviller. Faiz hesaplama ve kupon ödemesi gibi işlemlerin tokenin akıllı sözleşmesine gömülmesi, bu işlevleri otomatikleştirir ve daha az insan emeği gerektirir.
3. Akıllı sözleşmelerle güçlendirilen artırılmış şeffaflık. Akıllı sözleşmeler, belirli koşullar altında kendiliğinden işleyebilen bir blok zincirinde çıkarılan tokenlara kodlanmış talimat setleridir. Bir örnek, karbon kredileri için bir akıllı sözleşme olabilir, burada blok zinciri kredilerin değiştirilmesiyle ilgili değişmez ve şeffaf bir kayıt sağlayabilir.
4. Daha ucuz ve daha sağlam altyapı. Blok zincirleri açık kaynaklıdır, bu nedenle geleneksel finansal hizmetler altyapısından daha ucuz ve daha kolay iterasyona tabidirler.
Gelecek Beklentileri Nelerdir?
Geleneksel finans ile bütünleşme ve artan benimseme, tokenizasyonun geleceğini yönlendiriyor. Blok zinciri teknolojisinin daha yaygın hale gelmesiyle, tokenlerin geleneksel finans sistemlerine entegrasyonu kaçınılmaz hale geliyor. Bu, kripto para yatırımcılarına yeni yatırım fırsatları sunacak ve portföylerini çeşitlendirmelerine, daha önce erişilemeyen pazarlara girmelerine olanak tanıyacak. Dahası, daha fazla endüstrinin tokenizasyonun potansiyel faydalarını tanımasıyla, bu alanda artan benimseme ve yenilikler bekleyebiliriz. Gayrimenkulden sanata, fikri mülkiyete kadar, her türlü varlık tokenize edilecek ve yatırımcılar için daha verimli ve şeffaf bir pazar yaratılacak. Citibank, tokenizasyonla ilgili son raporunda, tokenize edilmiş özel finansal ve gerçek dünya varlıklarının 2030 yılına kadar neredeyse 4 trilyon dolara ulaşacağını öngörüyor. Bir adım daha ileri giden Boston Consulting Group (BCG), ADDX ile işbirliği içinde, diğer varlık sınıflarının yanı sıra; özel menkul kıymetleri de içeren tokenize likit olmayan varlıklar için daha da büyük bir pazar payı ön görüyor ve BCG, aynı zaman diliminde küresel olarak likit olmayan varlık tokenizasyonunun toplam büyüklüğünün 16 trilyon dolar olacağını tahmin ediyor. Araştırma şirketi STM’ye göre, şu anda ikincil piyasada işlem gören tokenize varlıklar piyasa değerinde yalnızca 25 milyar doları temsil ediyor, bu nedenle bu tahminler yalnızca bu on yıl içinde 200 kat büyüme bekliyor.
Sizler için seçtiğimiz bazı tokenizasyon platformları:
Polymath: Polymath, dijital menkul kıymet odaklı çalışan ve bunların piyasa sürülmesi ile takas edilmesine olanak sağlayan bir Ethereum token'ıdır Özellikle finansal varlıkların tokenleştirilmesi ve uygun regülasyonlara uyumlu hale getirilmesi konusunda uzmanlaşmıştır.
Securitize: (Menkul kıymet) token'leri, geleneksel finans sisteminde yer alan varlıkların blok zinciri üzerinde oluşturulmasıdır. Kurumlar sahip oldukları varlıkları, blok zinciri teknolojisini kullanarak çıkartabilmektedir. Security token'ler yatırım yapılma amacı taşımaktadır.
Harbor: Harbor, finansal varlıkların dijitalleştirilmesi ve tokenleştirilmesi için bir platform sağlar. Kripto para birimi borsaları, gayrimenkul yatırım fonları ve özel sermaye fonları gibi birçok sektörde kullanılmaktadır.
TokenSoft: TokenSoft, tokenleştirme ve uyumluluk hizmetleri sunan bir platformdur. Özellikle kripto para birimi projeleri için uyumluluk ve yönetişim çözümleri sunar.
Bu platformlar, varlık tokenizasyonunu kolaylaştıran teknolojik altyapı ve hizmetler sunarlar. Her biri farklı özelliklere ve hizmetlere sahip olabilir, bu nedenle tokenleştirme yapmak isteyen kuruluşlar kendi ihtiyaçlarına en uygun platformu seçmelidirler.
